खिजीदेम्वा
खिजीदेम्वा
खिजीदेम्बा गाँउपालिका” नेपालको १ नंं प्रदेश अन्तर्गत ओखलढुंगा जिल्लाको जिल्ला सदरमुकाम देखी उत्तर पश्चिममा अवस्थित एक गाँउपालिका हो । ओखलढुंगा जिल्लाको ८ वटा स्थानिय तह मध्ये अति दुर्गम गाँउपालिकाको रुपमा रहेको यो गाँउपालिकाको कुल क्षेत्रफल १७९.७७ वर्ग कि.मि मा फैलिएको यो गाँउपालिका साविकका ६ वटा गा.वि.स हरु साथै साविकका पात्ले र पोकली गा.वि.स का केहि वडाहरु सामावेश भई निर्माण भएको यो गाँउपालिकामा जम्मा ९ वटा वडाहरु रहेका छन् । भूगोल र जनसंख्याको असमान वितरण रहेको यो गाँउपालिकाको अधिकांश भूभाग पातलो बस्ती रहेको छ । वि.स २०७८ सालको जनगणना अनुसार यहाँको कुल जनसंख्या १५८७८ रहेको छ भने घरधुरी संख्या ३४६१ रहेको छ । जसमध्ये शेर्पा, तामाङ, सुनुवार, क्षेत्री, नेवार, ब्राम्हन जातका मानसहरु यहाँका वासिन्दाहरु हुन् । विभिन्न जातहरुले आ–आफ्नो धर्म संस्कार मान्दै आएको यो गाँउपालिकामा हिन्दु, बौद्ध, किराँत, क्रिष्चियन धर्मको बाहुल्यता रहेको छ
पेशागत रुपमा कृषीलाई प्रमुख पेशाको रुपमा अवलम्बन गर्ने यो गाँउपालिकाका बासिन्दाहरुले स्थानिय होटल, व्यापार व्यवसाय तथा पर्यटन क्षेत्रमा कार्य गरेर आय आर्जन गर्ने गर्दछन भने विभिन्न जडीबुटी प्रशोधन तथा उत्पादन गर्ने देखी काष्ठजन्य र परम्परागत घरेलु हस्तकलाका सामाग्रीहरु समेत निर्माण गरी परम्परागत सीपको संरक्षण र संवर्धन गर्ने कार्य गर्दै आय आर्जन गर्ने कार्य यहाँका मानिसहरु गर्दछन् ।यसरी कृषी प्रणालीलाई परम्परागत रुपमा उत्पादन गर्नै आएका यहाँका कृषकहरु हालका दिनहरुमा आधुनिक व्यावसायिक कृषी प्रणाली बाट कृषी उत्पादन प्रणलीलाई अवलम्बन गरेर आफ्नो कृषी व्यवसाय गर्ने गर्दछन भने प्रसस्त मात्रामा आलु उत्पादन गरी ठूलो मात्रामा निर्यात गर्ने गरेको पाइन्छ ।
पोकाली झरना
लिखु गाउँपालिकामा रहेको पोकली झरना देशकै दोस्रो अग्लो झरना हो । यो झरना १३० मिटर अग्लो रहेको छ । सुन्दर पहाडको बीचबाट झर्ने झरनाले पर्यटकीय आकर्षण बोकेको छ । यो झरनामा जानका लागि रामेछापको मन्थली–ढाँडे–शीरिषेहुँदै ओखलढुंगा प्रवेश गर्न सकिन्छ ।
ओखलढुंगा सदरमुकामबाट भने कोषाहाट–घोराखोरी–रानीवन–यसम–गामनाङटार हुँदै सडकमार्गबाट जान सकिन्छ । वर्षाद्को समयमा भने सडक अबरूद्ध हुने भएकाले दुई दिन पैदल हिँडेर पुग्न सकिन्छ ।
चुली देवीथान
खिजीदेम्बा २ मा पर्ने चुली देवीथान यस क्षेत्रको प्रख्यात तीर्थस्थल हो । पाँच कन्यादेवीको मन्दिरलाई शक्तिपीठको रुपमा पूजा गरिन्छ । यो पोकली झरनाको उद्घाम स्थल पनि हो ।
गौरीवन क्षेत्रमा पर्ने यस देवीथानमा क्षेत्री जातिको पूजारी रहने गरिन्छ ।
मनोकामना पूरा हुने र शक्तिका लागि विभिन्न तिथिमा यहाँ पूजा हुने गरेको छ । यहाँ विभिन्न समयमा मेलाहरु समेत लाग्ने गर्दछ । यो पर्यटन आकर्षण गर्ने एक महत्वपूर्ण स्थलको रुपमा विकसित छ ।
थाम डाँडठा
(प्रस्तावित खिजीदेम्क्बा स्रष्टाशान्ति पार्क) ।
खिजीदेम्बा ५ र ६ को सिमना पर्ने थाम डाँडाबाट विभिन्न हिमश्रृंखलाहरुको दृश्यालोकन गर्न सकिन्छ । यस डाँडा करीव २७५० मिटरको उचाईमा रहेको छ । यस डाँडाबाट ओखलढुंगाको पूरै, सोलुखुम्बुको विभिन्न क्षेत्र, रामेछाप, दोलखा, उदयपुर समेत देखिन्छ ।
प्रस्तावित शान्ति स्रष्टापार्कमा कृतिम ताल, हरियाली पार्क, विभिन्न जातजातिको संस्कृति झल्कने डम्फु, टुंना आदि राखिन्छ ।त्यस्तै, भ्यूटावार, बुद्धको मूर्ति र विभिन्न ३ क्षेत्रबाट प्रवेशद्धारा र्निा०ा गरिनेछ । वनभोज लगायतका लागि उपयूक्त हुने गरी पार्क निर्माण गरिनेछ ।
थोलेदेम्बा डाँडा
थोलेदेम्बा डाँडा ओखलढुंगा जिल्लाको खिजीदेम्बा गाउँपालिकामा अवस्थित ओखलढुङ्गाको सबैभन्दा अग्लो रमणीय डाँडा हो । समुन्द्र सतहदेखि ३१५० मिटर उचाईमा रहेको त्रिभुजाकार थोलेदेम्बा नेपालका उस्ता–उस्तै उचाईका ७ प्रख्यात डाँडाहरु मध्येको एक हो । पूर्व क्षेत्रमा धनकुटामा १, ओखलढुंगामा १, रामेछाप र दोलखा साँधमा रहेको सैलुङ डाँडा १ गरी ३, मध्य क्षेत्रमा ९ललितपुरको फुलचोकी० १, र पश्चिम क्षेत्रमा ३ गरी जम्मा ७ प्रख्यात डाँडाहरुबाट छिमेकी मुलुक भारत र चीनको सिमानाको नक्सा लिन समेत प्रयोग भएको मानिन्छ ।
फुलमति मावि खिजीफलाटे
खिजीदेम्बा गाउँपालिका वडा नं. ५ मा रहेको फुलमति मावि खिजीफलाटे गाउँपालिकाकै एकमात्र प्राविधिकधार सञ्चालन भएको विद्यालय हो । यहाँ बाल कक्षादेखि कक्षा १२ सम्म साधारण समूहतर्फ अध्ययापन हुने गर्दछ । ४ सय बढी विद्यार्थी रहेको यस विद्यालयको भवन २०७२ सालको भूकम्पपछि एशियाली विकास वैंकको आर्थिक सहयोगमा निर्माण भएको हो ।
खिजीफलाटे सदरमुकाममा नयाँ भवन बनेसँगै पर्यटकहरुका लागि समेत आकर्षणको केन्द्र बनेको छ ।
अपांग मैत्री वालकक्षा
अब्बल सिकाई
प्राविधिकधार
ग्रामिण क्षेत्रमा प्राविधिक विषय अध्ययन गर्न पाएपछि विगतमा जस्तो अन्तरजिल्ला प्राविधिक विषय पढ्न जाने वाध्यता हटेको छ ।
पोशाक
अध्यक्षको भनाइ
पर्यटन नेपालको आर्थिक समृद्धको प्रमुख आधार हो । पर्यटन प्रबद्र्धनको माध्यमबाट नै मुलुकको विकासमा दिगो र महत्वपूर्ण टेवा पुर्याउन सक्छ । नेपाल विविधतायूक्त प्राकृतिक, सांस्कृतिक, जातीय भएको मुलुक भएकाले पनि यिनै निधीहरुका कारण पर्यटक आकर्षण हुने प्रचुर संभावना छ ।
आन्तरिक तथा वाह्य पर्यटकको माध्यमबाट नागरिकको दैनिकी सहज बनाउन सकेमात्रै पनि विकासको आधारशिल निर्माण भएको महशुस हुन्छ । हामीसँग भएका संयौ बहुमूल्य निधीहरुलाई प्रचारप्रसार गर्दै दीर्घकालिन गुरु योजना बनाएर पर्यटकलाई आकर्षित गर्ने, प्रबद्र्धनात्मक योजना निर्माण गरी अघि बढ्नुको विकल्प छैन । कृषि पर्यटन र खेल पर्यटनको प्रबद्र्धनका लागि राज्यले नीतिगत रुपमा व्यवस्था गरी बजेट विनियोजन गर्दै सवाल राष्ट्र निर्माणमा योगदानका लागि खिजीदेम्बा गाउँपालिकाले पर्यटनसँग सम्वन्धि विभिन्न क्रियाकलापहरु सञ्चालन गर्दै आइरहेको छ ।
विभिन्न शिर्षक तथा अनुपादक क्षेत्रलाई कटौती गर्दै पर्यटन प्रबद्र्धनका लागि दिगो सोच र लक्ष्यसहित अघि बढ्नुको विकल्प छैन । स्थानीय सरकारले पर्यटन प्रबद्र्धनका लागि यहाँ रहेको विभिन्न ऐतिहासिक, धार्मिक, प्राकृतिक स्रोतहरुको व्यवस्थापन र संरक्षणमा जोड दिनेछ । त्यस्तै, जडिबुटी, जलस्रोत, खानी तथा खनिज पदार्थ, भाषा, कला, संस्कृति, नविनतम् पदमार्ग लगायतलाई जोड्ने कार्य अघि सारेको छ । गाउँपालिकाले नीतिगत रुपमा बार्षिक कार्यक्रमका रुपमा अघि सारेका सकारात्मक र नमुना योजनाहरुलाई सबै तहका सरकारको योगदान महत्वपूर्ण रहन्छ । संघ र प्रदेश सरकारले पर्यटन क्षेत्रमा स्थानीय तहलाई विशेष बजेट तथा कार्यक्रमको व्यवस्थापन गर्न सके प्रबद्र्धनमा थप टेवा पुग्नेछ ।
गम्बु शेर्पा
गाउँपालिका अध्यक्ष
प्रमुख प्रशासकीय अधिकृतको भनाई
स्थानीय जातजातिको झाँकी, भेषभूषा, भाषा, कलाको माध्यमबाट नै यस गाउँपालिकाको पर्यटन प्रबद्र्धन गर्न सकिन्छ । त्यस्तै, यस क्षेत्रमा रहेका ऐतिहासिक तथा परम्परागत मान्यता बोकेका वस्तु, कलाले समेत पर्यटकलाई आकर्षित गर्दछ । त्यस्तै, प्राकृतिक स्रोत खोलानाला, डाँडादेउराली, वन जंगल, जंगली तथा घरपालुवा जनवारहरु, पशुपंक्षिहरुपनि पर्यटकका लागि आकर्षण बन्न सक्दछ ।
स्थानीयको न्यानो आतिथ्यता, सरकारको सरल र सहज नीति, सुरक्षाको प्रत्याभूति, खानेवस्ने लगायत स्नान कक्षको समेत राम्रो व्यवस्थापन पहुनाको सत्कारका लागि आवश्यकीय आधारहरु हुन् । स्थानीय स्तरमै उत्पादन भएका जैविक खानेकुरामा आन्तरिक तथा वाह्य पर्यटकहरुको रुची बढ्ने कुरमा दुइमत छैन ।
पथमार्ग, विश्रामालय, सुरक्षापोष्ट, सम्पर्क स्थानहरु र तत्काल उद्धार लगायतको व्यवस्थापनका लागि गाउँपालिकाले नीतिगत रुपमा काम गरेर खिजीदेम्बाको पर्यटन प्रबद्र्धन र विकासका लागि सबै तवारले काम गरेको छ । यसमा प्रदेश, संघ सरकार र अन्य सरोकारवालाहरुबाट समेत सकारात्मक सोचका साथ सहयोग हुने अपेक्षा गर्दछ ।
डम्बरबहादुर रजनमगर
प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत खिजीदेम्बा गाउँपालिका ।
स्तूपा
खिजीदेम्बा गाउँपालिकालाई धार्मिक पर्यटनलाई प्रबद्र्धन गर्न बौद्धमार्गीहरुको आस्थाको प्रतिकका रुपमा निर्माण भएका बौद्धस्ुतपाहरुले महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ । पुराना ऐतिहासिक र नयाँ आधुनिक तवरले यहाँ दर्जनौं बौद्धहरु निर्माण भएका छन् । पर्यटन पथमार्गमा खिजीदेम्बा २, ५, ६, ७, ८ ९ र देम्बा डाँडमा यस्ता स्तुपाहरु निर्माण भएका छन् । ठूलो आर्थिक लगानीबाट पुण्य आर्जन गर्ने हेतुले निर्माण भएको स्तुपाहरु धर्मकर्मका लागि मात्रै नभएर पर्यटकहरुका लागि समेत महत्वपूर्ण गन्तव्यको रुपमा परिचय बनाउँदै आएको छ । देम्बा डाँडामा निर्माण भएको मुक्ति मण्डला स्तुपाले समेत पर्यटन प्रबद्र्धनमा थप योगदान पुर्याउने निश्चित छ ।
जनप्रतिनिधी
थोलेदेम्बा डाँडा
Video
Gallery
कस्ले के भने
महत्वपूर्ण लिंक
Nepal Mountaineering Association
Trekking Agencies’ Association of Nepal
Hotel Association Nepal
NEPAL ASSOCIATION OF TOUR & TRAVEL AGENTS
THE OFFICIAL PORTAL OF GOVERNMENT OF KOSHI PROVINCE
Government Of Nepal
Ministry of Culture,Tourism and Civil Aviation